Terugblik op de 29e Pacificatielezing van Paul Scheffer uit 2012.
Lezing 2012: ‘De grenzen van Europa’
De 29e lezing vond plaats op zaterdag 10 november 2012 in de Pacificatiezaal van het stadhuis van Gent. Het aantal aanmeldingen kwam dicht bij de 350. Het aantal overtrof de verwachtingen, mede door de bekendheid van spreker Paul Scheffer die naast zijn schrijverschap, zowel in Vlaanderen als in Nederland in gerenommeerde kranten columns verzorgt over actuele onderwerpen.
Paul Scheffer legde in zijn betoog ‘De grenzen van Europa’ ons de vraag voor in hoeverre wij bekend zijn met de wijze waarop de rest van de wereld naar Europa kijkt. Daarbij waarschuwde hij voor ‘eurocentrisme’ (nooit meer oorlog), een te veel naar binnen gerichte blik, en het steeds voor ogen blijven houden wat in democratische opvattingen het verschil is tussen doel en middelen.
Hij ging in op drie voorwaarden voor een stabiel Europa: 1. Wees duidelijk over welk einddoel je wilt bereiken m.b.t. de binnengrenzen 2. Europa staat voor vrijheid en moet een antwoord formuleren op de veiligheid van haar binnengrenzen en de bewaking van haar buitengrenzen 3. De grenzen van de Europese uitbreiding zijn bereikt, leg deze in een moratorium vast. En let op Turkije, een interessante samenwerkingspartner, ook zonder toetreding tot de Europese gemeenschap.
De afnemende macht van Europa creëert een ongewilde lotsgemeenschap die de prijs is voor het beschavingsideaal en waardoor transfers van rijke naar arme landen tot vergrote kwetsbaarheid leiden. Wij zijn meer dan ooit tot elkaar veroordeeld.
De lezing werd muzikaal omlijst door Sofie vanden Eynde (luit).
Paul Scheffer (1954) studeerde psychologie en filosofie in Nijmegen en Parijs, politieke wetenschappen in Amsterdam. Momenteel is hij hoogleraar Europese Studies aan de Universiteit van Tilburg en medewerker van NRC Handelsblad. Hij was onder meer correspondent in Parijs en Warschau, programmamaker VPRO-televisie en bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn meest recente boek is ‘Het land van aankomst‘, dat de aanleiding vormt voor een televisieserie, die komend jaar zal worden uitgezonden. In januari 2013 verschijnt zijn nieuwe boek: ‘Alles doet mee aan de werkelijkheid. Herman Wolf 1893-1942‘ bij de Bezige Bij.
Sedert 1981 kwamen reeds heel wat facetten van de Pacificatiegedachte aan bod:
1981 — Dr. Albert H. van den Heuvel — Het ideologieloze tijdperk
1982 —Dr. Dirk Dolman —Het parlement als pacificatie
1983 —Prof. dr. em. Edward Schillebeeckx —Vrede door gerechtigheid
1984 —Kees C.A.M. Middelhoff —Wortels van een misverstaan
1985 —Dr. Johannes G.C.A. Briels —De Zuidnederlandse immigratie omstreeks 1572-1630: een vergeten bladzijde uit de geschiedenis van de Nederlanden
1986 —Hella S. Haasse —De Lage Landen en het Platte Vlak: kanttekeningen bij een gemeenschappelijke literatuur
1987 —Prof. dr. Han Entzinger —Immigratie en pluralisme
1988 —Fons Rademakers en Roland Verhavert —De Nederlandse film
1989 —Jan Hoet —De kunst als waarde van morgen
1990 —Maarten Mourik —Culturele coëxistentie in Europa: de noodzaak van een nieuwe pacificatie
1991 —Geert van Istendael —En België heeft Vlaanderen gemaakt
1994 —Greetje van den Bergh —Tussen handhaven en verdwijnen: het Nederlands in een eenwordend Europa
1995 —Prof. dr. mr. Cees Fasseur —Verbittering en verzoening: Nederland en zijn koloniale nalatenschap
1996 —Prof. dr. Herman Balthazar —Brabantse en Hollandse patriotten: de Revolutietijd in Noord en Zuid, eender en anders
1997 —Jerôme L. Heldring —Pacificatie van Europa?
1999 —Prof. dr. em. Eric Suy —Prolegomena voor een pacificatie tussen de volken
2000 —Derk-Jan Eppink —Over de Moerdijk: Cultuurkloven in Europa
2001 —Gerard Mortier —Europa: het gevaar van de verstomming
2002 —Paul Beugels —Bondgenoten in Cultuur
2003 —Jozef Deleu —De Lage Landen “in de vaart der volken”
2004 —Michaël Zeeman —Nederlands Geestesmerk? De Lage Landen en hun zelfbewustzijn in hun posthistorisch heden
2005 —Rik Torfs —Religie, vrede en onvrede
2006 —Paul Schnabel —In het zicht van de toekomst
2007 —Mia Barones Doornaert —Europa als in een duistere spiegel
2008 —Herman Pleij —Hoe Belgisch is Nederland, hoe Hollands is Vlaanderen? Over de mentale boedelscheiding tussen noord en zuid.
2009 —Johan Decavele —De Pacificatie van Gent her(be)dacht
2010 —Prof. dr. Marita Mathijsen —Relatiebemiddelaars na de scheiding van tafel en bed: de gevolgen van 1830 voor de Nederlandse en Vlaamse literatuur.
2011 — Ludo Abicht — Een maatschappelijke Bermudadriehoek: universalisme – diversiteit – vermenging